Raken aan fiscaliteit pensioensparen is een slecht idee
23 mei 2019
Wie vandaag met pensioen gaat, mag zich aan een gemiddeld wettelijk pensioen van 1.175 euro bruto per maand verwachten. Voor wie een ‘normaal’ inkomen gewoon is, is dat even slikken. Gemiddeld is dat zelfs niet de helft van het laatstverdiende nettoloon. Het is dan ook geen wonder dat 2,5 miljoen Belgen aan pensioensparen doen. Het fiscaal aantrekkelijke karakter draagt bij tot het succes van het systeem dat zo nuttig is om de gepensioneerden een noodzakelijke extra te bezorgen. In de aanloop naar de verkiezingen van 26 mei willen een aantal politieke partijen aan deze fiscaliteit morrelen. Hemeltergend en kortzichtig!
Pensioensparen broodnodig
Werknemers en zelfstandigen hebben na hun carrière recht op een wettelijk pensioen. In ons land bedraagt dat pensioen gemiddeld 45 % van het laatste loon. Het gemiddelde bruto-inkomen ligt vandaag op 46.000 euro. Dat is 2.200 euro netto per maand. Een loontrekkende werknemer valt bij pensionering terug op gemiddeld 1.175 euro bruto en een zelfstandige op slechts 642 euro bruto. Laat er dus vooral geen illusies over bestaan: het wettelijke pensioen is ontoereikend om de levensstandaard te behouden. Dankzij individueel pensioensparen kan iedere Belg zelf voor een aanvulling op dat lage pensioenbedrag zorgen. Zo kan hij een pijnlijke financiële terugval vermijden en, ook op zijn oude dag, ongestoord blijven genieten.
Bovendien komt de financiering van het wettelijke pensioen steeds meer onder druk door de vergrijzing. Het wettelijk pensioen is immers gebaseerd op het repartitiesysteem, wat betekent dat zij die nu werken niet hun eigen pensioen financieren, maar wel dat van de huidige gepensioneerden. En wanneer de huidige actieve werknemers ook met pensioen zullen gaan, zullen het de op dat ogenblik jongere actieve werknemers zijn die hun pensioen zullen betalen. Welnu, in 2050 zal 1 op 4 Belgen ouder dan 65 jaar zijn en zullen tegenover één gepensioneerde twee actieven staan. Vandaag zijn dat nog 3 actieven tegenover 1 gepensioneerde. In de wetenschap dat de budgettaire situatie van het land niet toelaat om het wettelijke pensioen op te trekken, is de combinatie van wettelijk en aanvullend pensioen noodzakelijk om van een financieel onbezorgde oude dag te kunnen genieten.
Fiscaliteit pensioensparen onder vuur
Het is dan ook goed dat individueel pensioensparen bestaat en aangemoedigd wordt door de overheid. Zo kan wie aan pensioensparen doet, genieten van een fiscaal voordeel tot 30%. Of anders gezegd: je kan tot 30% van je gestorte pensioenspaarbedrag terugkrijgen van de fiscus. Wetende dat je op jaarbasis maximaal tot 980 euro kan storten, kan je dus van een maximaal fiscaal voordeel van 294 euro genieten. Nochtans ligt, met de verkiezingen voor de deur, de fiscaliteit rond pensioensparen onder vuur. Het is jammer te moeten vaststellen dat bij sommige politici de intentie bestaat om te prutsen aan een product dat zo goed ingeburgerd en zo broodnodig is.
Troeven van pensioensparen
Pensioensparen is zowat het enige vehikel dat mensen ervoor sensibiliseert om zelf een bedrag opzij te zetten ter aanvulling van hun pensioen. Het systeem is complementair met het wettelijke pensioen (1ste pijler) én met de groepsverzekering (2de pijler). Het heeft bovendien het voordeel algemeen toegankelijk te zijn voor alle Belgen, zowel werknemers, zelfstandigen, ambtenaren, werklozen als bruggepensioneerden.
Bijkomende troef is dat het pensioenspaarsysteem uiterst eenvoudig, flexibel en transparant is. Het forfaitaire maximum is voor iedereen identiek. Wijzigingen in de persoonlijke situatie (arbeidsstatuut, gezinssituatie of werkgever) hebben geen invloed op het systeem. De drempel om in te stappen is laag: een geringe spaarinspanning (max. 980 euro) en geen verplichting om elk jaar te sparen of om (telkens) het volledige bedrag te sparen.
Pensioensparen is kennelijk niet voorbehouden aan de happy few. Ongeveer 2,5 miljoen Belgen – dit is twee derde van de werkende bevolking - doen aan pensioensparen. Ook personen met een lager inkomen doen mee. De gemiddelde storting in het kader van pensioensparen bedraagt 745 euro per jaar of 62 euro per maand. Zijn dat de rijken? Pensioensparen is niet voor de rijken. Pensioensparen is voor iedereen. Dat is de realiteit!
Fiscale ondersteuning
De fiscale ondersteuning van het systeem is belangrijk om burgers ertoe te blijven aanzetten een aanvullend pensioen op te bouwen. Een stabiel fiscaal kader is noodzakelijk, zo niet haakt de consument af. Het afbouwen van de fiscale stimuli voor pensioensparen zou een totaal verkeerd signaal en überhaupt een heel slecht idee zijn. De verklaringen en stellingnames van de laatste weken ondermijnen het vertrouwen van de 2,5 miljoen pensioenspaarders. Zij discrediteren de politiek, wat we als kiespijn kunnen missen.
Voor de toekomstige gepensioneerden, en dus voor elk van ons, raak in geen geval aan het pensioensparen, een eenvoudig, nuttig, goed ingeburgerd en succesvol product.
Philippe Colle
Gedelegeerd bestuurder van Assuralia, hoogleraar aan de VUB
